Szkoła letnia

O szkole

II Szkoła Letnia Centrum Studiów Mediewistycznych „Od dyplomatyki do piśmienności pragmatycznej” jest organizowana we współpracy z Pracownią Nauk Pomocniczych Historii i Źródłoznawstwa Instytutu Historii UJ. Odbędzie się ona w Krakowie w dniach 7–15 września 2026.

Celem Szkoły ma być zaprezentowanie aktualnego stanu wiedzy i perspektyw badań nad średniowiecznymi źródłami dokumentowo-aktowymi, zmieniających w dużym stopniu tradycyjny paradygmat dyplomatyki i powiązanych z nią nauk pomocniczych historii. Dzisiaj chętniej mówimy o piśmienności pragmatycznej, czyli tekstach wytwarzanych, użytkowanych i przechowywanych na potrzeby administracji, sądownictwa, ekonomii itd. Biorąc za punkt wyjścia pojęcie ‘pejzaży dokumentowych’ (Urkundenlandschaften), wyróżnić można trzech instytucjonalnych twórców i użytkowników dokumentacji:

Kościół,
Państwo,
Miasto.

Analiza działalności tych trzech środowisk da nam szansę na pokazanie związków między dokumentem a księgą wpisów, cyrkulacją wzorów formularzowych i wędrówką ludzi – profesjonalistów słowa pisanego.

Program

Zajęcia będą obejmować cykl konwersatoriów prowadzonych przez znakomitych specjalistów z całej Polski i uwzględniających najbardziej aktualny stan badań. Razem będziemy szukać odpowiedzi na zasadnicze pytania:

Jakie rodzaje tekstów były wytwarzane, używane i przechowywane przez daną instytucję w jej dziejowym rozwoju?
Czy i jak owa piśmienność instytucjonalna stymulowała użytkowanie słowa pisanego przez indywidualne osoby?

Konwersatoria dotyczyć będą m.in. retoryki wizualnej dokumentów i ich wielojęzyczności, procederu fałszowania dokumentów i pieczęci oraz wprowadzania nowych technik badawczych oferowanych przez nauki ścisłe, digitalizację i AI.

Integralną częścią Szkoły będą wizyty w archiwach krakowskich i ćwiczenia praktyczne w pracy nad źródłami.

Szkoła jest kierowana do studentów drugiego stopnia i doktorantów kierunków humanistycznych. Udział w Szkole jest darmowy, organizatorzy pokrywają koszty noclegów i (częściowo) wyżywienia.

Rekrutacja

Szkoła Letnia CSM jest kierowana do studentów studiów drugiego stopnia i doktorantów kierunków humanistycznych zainteresowanych pracą nad średniowiecznymi dokumentami. Uczestnicy nie muszą legitymować się ukończonym podstawowym kursem nauk pomocniczych historii. Powinni jednak:

znać łacinę na poziomie wystarczającym do zrozumienia średniowiecznego dokumentu;
znać podstawy paleografii łacińskiej;
znać podstawowe pojęcia dyplomatyki;
umieć obliczać daty według rożnych systemów kalendarzowych.

Umiejętności te będą sprawdzane podczas rozmowy kwalifikacyjnej.

W zdobyciu wyżej wymienionych umiejętności mogą być przydatne następujące lektury:

J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, wyd. 6 (Warszawa, 2009): Dyplomatyka, Paleografia, Chronologia (odpowiednie części).
Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek (Warszawa, 2015): podstawowe pojęcia dyplomatyki; rozwój dokumentu polskiego w XIII w.; akta sądów i urzędów szlacheckich w XIV-XVIII w.

Harmonogram:

1 grudnia 2025 - 31 stycznia 2026

składanie dokumentów drogą elektroniczną na adres scholacsm@kul.pl

15-28 lutego 2026

rozmowy kwalifikacyjne online z wybranymi kandydatami

1 marca 2026

ogłoszenie wyników rekrutacji

Kryteria rekrutacji:

udokumentowana znajomość łaciny: 0-1 pkt
udokumentowana znajomość paleografii łacińskiej: 0-1 pkt
udokumentowane ukończenie kursu nauk pomocniczych historii: 0-2 pkt
doświadczenie w pracy ze średniowiecznymi dokumentami (uczestnictwo w wykładach, konferencjach, seminariach, temat pracy licencjackiej, magisterskiej, doktorskiej itp.): 0-3 pkt
motywacja – perspektywy wykorzystania zdobytej wiedzy w dalszych badaniach: 0-5 pkt

Wymagane dokumenty:

CV
list motywacyjny (do 3000 znaków) z podpisaną klauzulą o ochronie danych osobowych
list polecający od pracownika naukowego (mediewisty), archiwisty lub bibliotekarza oddziału zajmującego się średniowiecznymi rękopisami

Prosimy o umieszczenie w liście motywacyjnym następującego sformułowania:

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celu i w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia rekrutacji do Szkoły Letniej CSM zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), publ. Dz. Urz. UE L Nr 119, s. 1.

Zgoda ma charakter dobrowolny. Niewyrażenie zgody wiąże się z brakiem możliwości udziału w procesie rekrutacyjnym. Zgoda może być cofnięta w każdym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania danych osobowych, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.