Średniowieczne piśmiennictwo łacińskie. Gatunki i ich specyfika. Narzędzia do pracy nad tekstem łacińskim (identyfikacja tekstów i auctoritates)
W trakcie zajęć analizowane będą różne gatunki tekstów i typy rękopisów średniowiecznych. Na podstawie cech przekazów (układ tekstu na stronie) można określić przynależność gatunkową, co więcej, w wielu przypadkach także sposób kopiowania tekstu. Będziemy zwracać uwagę na sposób organizacji tekstu, m.in. wewnętrzne podziały i inny aparat pomocniczy:
- rubryki,
- śródtytuły i inne wyróżnienia graficzne,
- żywa pagina,
- indeksy.
Będziemy poszukiwać zarówno wskazówek, które umożliwiają identyfikację danego tekstu i określenie sposobów jego użytkowania, jak też sięgniemy głębiej, do sposobów odwoływania się autorów i kopistów wewnątrz tekstów do źródeł. Przedmiotem zajęć będzie więc również analiza często skróconych do siglów różnego typu odwołań w tekstach, czyli cytatów z:
- Pisma Świętego,
- autorytetów,
- tekstów z zakresu prawa kanonicznego.
Wskazane zostaną narzędzia umożliwiające prawidłowe rozwiązanie skrótów oraz odnalezienie konkretnych cytatów.
Prowadzący
dr hab. Jerzy Kaliszuk, prof. PAN – kierownik Pracowni Wiedzy o Dawnej Książce w Instytucie Historii Nauki im. Ludwika I Aleksandra Birkenmajerów PAN. Prof. Kaliszuk jest członkiem zespołu tworzącego Inwentarz dziedzictwa narodowego w zakresie rękopisów średniowiecznych – Manuscripta.pl. Jego badania dotyczą spuścizny rękopiśmiennej średniowiecza. Jest autorem m.in. Codices deperditi. Średniowieczne rękopisy łacińskie Biblioteki Narodowej utracone w czasie II wojny światowej, t. 1-3, Wrocław 2016. W Centrum Studiów Mediewistycznych jest koordynatorem zespołu opracowującego katalog średniowiecznych rękopisów z dawnej biblioteki klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Żaganiu oraz klasztoru dominikanów wrocławskich, które obecnie znajdują się w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.