Wprowadzenie do łaciny średniowiecznej
Kurs łaciny średniowiecznej w ramach I Szkoły Letniej CSM obejmie ogólne wprowadzenie do specyfiki łaciny tej epoki oraz zajęcia praktyczne ściśle powiązane z opracowywanym w ramach szkoły tekstem.
Najważniejsze zagadnienia kursu:
- Krótki rys historyczny z uwzględnieniem dywersyfikacji terytorialnej łaciny średniowiecznej.
- Specyfika i zróżnicowanie ortografii.
- Odmienności w deklinacjach i koniugacjach.
- Cechy składni średniowiecznej.
- Przemiany słownictwa – od znaczeń starożytnych, poprzez nowe znaczenia dawnych słów, aż po rodzenie się nowych wyrazów.
- Poziomy języka – od oralności do piśmienności (w tym wzajemne wpływy języków narodowych i łaciny), rejestry językowe (charakterystyka łaciny w tekstach o zróżnicowanych funkcjach komunikacyjnych), gatunki literackie i piśmiennictwo użytkowe.
- Opis łaciny Europy Środkowo-Wschodniej przełomu XIV i XV wieku, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki kazań
- Narzędzia do pracy z tekstem: słowniki tradycyjne i internetowe, aplikacje i programy komputerowe.
Prowadząca
Dr Anna Ledzińska jest zatrudniona w Pracowni Łaciny Średniowiecznej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie. Zajmuje się opracowywaniem haseł do kolejnych tomów Słownika Łaciny Średniowiecznej w Polsce oraz prowadzi badania nad semantyką i historią najważniejszych pojęć średniowiecza. Ponadto współpracuje z innymi mediewistami w opracowywaniu krytycznych edycji łacińskich tekstów średniowiecznych oraz prowadzi zajęcia z łaciny średniowiecznej i kościelnej.
Zakres materiału niezbędny do uczestnictwa w zajęciach z języka łacińskiego
Rzeczownik: odmiana przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej rzeczowników pięciu deklinacji (bez typów deklinacji III). Świadomość funkcji poszczególnych przypadków (e.g. genetivus qualitatis, gen. partitivus, ablativus temporis, abl. comparationis)
Przymiotnik: odmiana przez przypadki w odpowiednich deklinacjach i rodzajach, stopniowanie i odmiana przymiotnika w stopniu wyższym i najwyższym
Przysłówek: tworzenie i stopniowanie przysłówka
Zaimki: podstawowa znajomość form i odmian zaimków, zwłaszcza osobowych, dzierżawczych, wskazujących, określających i względnych
Przyimki: znajomość najważniejszych przyimków łączących się z accusativem i ablativem
Czasownik: odmiana przez osoby, liczby i strony czasownikow różnych deklinacji w czterech czasach (praesens, imperfectum, perfectum, futurum I), podstawowe wiadomości na temat coniunctivu (umiejętność rozpoznania w tekście i określenia czasu, osoby, strony i liczby). Umiejętność rozpoznania form imperativu, infinitivu praesentis, perfecti i futuri w stronie czynnej i biernej. Znajomość participium praesentis activi, futuri activi, perfecti passivi, a także gerundivum/gerundium. Podstawowe wiadomości na temat verba deponentia i najczęściej występujących czasowników nieregularnych (esse, velle, nolle, ire, fieri)
Składnia: znajomość budowy zdania łacińskiego – umiejętność wskazania podmiotu, orzeczenia, dopełnienia bliższego. Ugruntowana znajomość przynajmniej dwóch najważniejszych konstrukcji: accusativus cum infinitivo oraz ablativus absolutus. Elementarne wiadomości dotyczące zdań podrzędnych (właszcza znajomośc spójnikow takich jak: ut, cum, quod, quoniam etc.).
***
Zajęcia w grupie szkoleniowej będą polegały głownie na pracy z tekstem, tak więc najważniejsza jest bierna znajomość języka, to jest umiejętność rozpoznawania form i konstrukcji w tekście, orientacja w budowie zdania łacińskiego, umiejętność rozpoznawania i łączenia ze sobą jego elementów, a także umiejętność pracy ze słownikiem i obycie z podstawowym słownictwem tak ogólnym, jak i religijnym.