6 marca 2024 roku, w wieku 86 lat, zmarł Profesor Czesław Deptuła, wybitny mediewista, znakomity znawca średniowiecznej kultury, w czasach komunistycznych wraz z żoną prof. Ewą Jabłońską-Deptułą działacz opozycji demokratycznej. Odszedł Uczony równie wielkiej mądrości jak skromności; ostatni z grona badaczy, którzy po II wojnie światowej stworzyli rozpoznawalne w Polsce i na świecie środowisko historyków-mediewistów KUL-u.
BIOGRAM
Prof. Czesław Deptuła przez całe życie zawodowe był związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, gdzie w 1958 r. ukończył studia magisterskie w zakresie historii. Już w trakcie studiów związał się z prof. Jerzym Kłoczowskim, który był promotorem jego pracy magisterskiej, a później włączył go do zespołu młodych badaczy realizujących badania podstawowe nad dziejami polskiego chrześcijaństwa. W 1967 r. doktoryzował się na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie pod kierunkiem prof. Tadeusza Manteuffla napisał rozprawę Początki grupy brzeskiej premonstratensów polskich.
W późniejszych badaniach zajmował się najstarszymi zabytkami polskiego dziejopisarstwa. Jego kluczową pracą poświęconą tej tematyce jest rozprawa habilitacyjna Galla Anonima mit genezy Polski: studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, wydana najpierw w 1990 r. nakładem Wydawnictwa KUL, a wznowiona w 2000 r. przez Instytut Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie.
Prof. Deptuła był kierownikiem Katedry Historii Średniowiecznej, a później Katedry Historii Historiografii KUL. W swoich studiach zajmował się problemami średniowiecznej historii społeczno-religijnej i kultury intelektualnej. Z erudycją i dociekliwością badał historię polskiego Kościoła w X–XIII wieku, w tym:
- dzieje zakonów,
- relacje Polski z papiestwem,
- zagadnienia religijności średniowiecznej, a zwłaszcza hagiografii i wzorców osobowych,
- historię historiografii średniowiecznej, ze szczególnym uwzględnieniem historii idei, wyobrażeń, mitów i symboli.
Był pasjonatem historii lokalnej, potrafiącym z niezwykłym wyczuciem i znawstwem wyjaśniać procesy osadnicze i zagadnienia za zakresu onomastyki. Znakomitym świadectwem tych umiejętności są m.in. jego studia poświęcone najstarszemu osadnictwu w rejonie Pienin (Czorsztyn czyli Wronin. Studium z najstarszych dziejów osadnictwa na pograniczu polsko-węgierskim w rejonie Pienin, Lublin: Norbertinum 1992) i średniowiecznym żmigrodom (Archanioł i smok: z zagadnień legendy miejsca i mitu początku w Polsce średniowiecznej, Lublin: Werset 2003). W 2022 roku nakładem wydawnictwa Werset ukazały dwa tomy jego pism zebranych Początki dziejowe w polskiej historiografii średniowiecznej. Z zagadnień historii idei, wyobrażeń i narracji oraz Blaski i cienie tysiąclecia. Z zagadnień historii chrześcijaństwa w Polsce.
Studenci i uczestnicy jego odczytów zapamiętali go jako znakomitego wykładowcę, który z erudycją i pasją potrafił mówić o intrygujących i nieobecnych w akademickich podręcznikach problemach średniowiecznej kultury.
Wspaniały Człowiek, znakomity Naukowiec.
Mile wspominany jako znakomity wykładowca, pełen spokoju, pogody ducha, humoru...
Mam same dobre wspomnienia związane z Profesorem i jego zajęciami!.
Wielka postać polskiej historiografii, pokolenia budującego fundamenty badań dawnych dziejów Kościoła w tak niesprzyjających temu czasach.
Miał szczególny dar słuchania, lubił rozmawiać na różne tematy i miał w sobie naturalną ciekawość świata tak średniowiecznego, jak i współczesnego. Trzymał się w cieniu swoich współpracowników i obce mu było zabieganie o zaszczyty i nagrody. R.I.P.
Dalsze informacje oraz lista wybranych publikacji na stronie: https://www.bu.kul.pl/art_106885.html